اگر پسر جوان ۱۲ساله یا مردی با سن بالاتر هستید که فعالیت‌های ورزشی دارید یا به هر صورت دیگری در زندگی‌تان فعالیت‌های فیزیکی دارید، پس به‌احتمال زیاد در مورد آسیب بیضه‌ها اطلاعاتی دارید. شاید هنوز برایتان اتفاق نیفتاده باشد اما شاید چنین حادثه‌ای را دیده یا شنیده باشید که ضربه به بیضه‌ها اتفاقی خیلی فراتر از صرفاً یک ضربه است و تبعات جدی دارد.
ضربه به بیضه‌ها می‌تواند دوبرابر ضربه به هر قسمت دیگری از بدن دردناک باشد. این اتفاق می‌تواند حالتان را واقعاً بد کند و حتی استفراغ کنید و اگر ضربه وارد شده سخت باشد می‌تواند شما را راهی بیمارستان کند. خوشبختانه بیشتر آسیب‌های بیضه چندان جدی نیستند.
بیضه‌ها چه هستند و چرا اگر ضربه بخورند این‌قدر دردناک‌اند؟
بیضه‌ها بخشی از سیستم تناسلی مردان هستند که اسپرم و هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون را می‌سازند. مردها بدون بیضه‌ها نمی‌توانند بچه‌دار شوند. همچنین بیضه‌ها بدون تستوسترون، حس و ظاهری بسیار متفاوت خواهند داشت. تستوسترون مسئول خیلی از ویژگی‌های مردانه است که مردها را از زن‌ها متفاوت می‌کند.
بیضه‌ها در خارج از بدن و در کیسه‌ای به نام اسکروتوم قرار دارند و ازآنجایی‌که خارج بدن هستند، مثل اندام‌های دیگر در اطراف خود عضله یا استخوانی ندارند که از آنها محافظت کند. یعنی چیزی پیرامون بیضه‌ها نیست که هرگونه ضربهٔ وارد شده را دفع کند؛ بنابراین اگر ضربه‌ای به آنها وارد شود، بدون هیچ ضربه‌گیر و محافظی، تمام نیروی ضربه را دریافت خواهند کرد.
واردشدن ضربه به بیضه‌ها چه احساسی ایجاد می‌کند؟
اولین علامت، درد شدید است که ممکن است با تهوع و گاهی استفراغ نیز همراه شود. خوشبختانه بیضه‌ها از ماده‌ای اسفنج‌مانند ساخته شده‌اند که معمولاً شوک و ضربه را بدون آسیب زیاد می‌گیرند. همچنین بیضه‌ها با ماده‌ای سفت پوشیده شده‌اند که از بافت داخل آن حمایت می‌کنند.
در شرایطی که آسیب وارد شده چندان سخت نباشد، درد و تهوع معمولاً در عرض یک ساعت برطرف می‌شود و در بیشتر این آسیب‌ها، بیضه‌ها لطمه‌ای نمی‌بینند و توانایی تولید اسپرم و هورمون جنسی را همچنان خواهند داشت.
آسیب بیضه‌ها چقدر معمول است؟
آسیب‌ها خصوصاً آسیب‌های جدی چندان معمول نیستند؛ اما لازم است بدانید احتمال این اتفاق وجود دارد و باید بلد باشید چگونه از این حوادث پیشگیری کنید، خصوصاً اگر به طور مرتب ورزش می‌کنید یا فعالیت‌هایی دارید که احتمال این آسیب‌ها را دارند.
ورزش‌هایی مانند فوتبال و بسکتبال می‌توانند شما را در معرض آسیب به بیضه‌ها قرار دهند. همچنین ورزش‌های پُرشدت مانند وزنه‌برداری و دیگر فعالیت‌هایی که به ناحیه کشاله ران فشار وارد می‌کنند نیز ازاین‌جهت ریسک دارند؛ اما راه‌هایی برای محافظت از داخل ران و کاهش احتمال آسیب‌های جدی به بیضه‌ها وجود دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
برخی از آسیب‌ها ممکن است جدی بوده و حتی نیاز به اقدام درمانی اورژانسی داشته باشند. در صورت داشتن علائم زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:
. آسیب تا داخل کیسه بیضه پیش رفته
. دردی که بعد از یک ساعت برطرف نشده
. تهوع و استفراغ همچنان ادامه دارد
. کیسه بیضه دچار کبودی یا تورم است یا پُر از مایع شده
. مشکل در ادرار کردن
. خون در ادرار
. تب بعد از آسیب به بیضه‌ها
اگر آسیبی وارد شود، آیا می‌توان این آسیب را در خانه درمان کرد؟
اگر آسیب جدی نباشد می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
. مسکنی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن بخورید تا دردتان کمتر شود.
. روی ناحیه کیسه یخ بگذارید، البته نه مستقیماً روی پوست
. وقتی دراز می‌کشید حوله‌ای لوله شده زیر بیضه‌ها قرار دهید.
. تا چند روز بعد از آسیب استراحت کنید و فعالیت سنگین انجام ندهید.
. تا چند روز از بیضه‌بند محافظ استفاده کنید تا بیضه‌ها حمایت شوند.
آیا احتمال پیامدهای جدی وجود دارد؟
دو مورد از جدی‌ترین پیامدهای آسیب بیضه‌ها شامل پاره شدن بیضه و پیچ‌خوردگی بیضه می‌شوند.
پیچ‌خوردگی بیضه چیست؟
پیچ‌خوردگی بیضه می‌تواند در اثر آسیب اتفاق بیفتد، مثلاً در اثر یک فعالیت بسیار سنگین. گاهی حتی ممکن است این اتفاق بدون هیچ دلیلی روی دهد. در مورد پیچ‌خوردگی بیضه، رشته‌هایی که بیضه‌ها را سر جا خود نگه می‌دارند می‌توانند پیچ بخورند و در نتیجه جلوی گردش خون و خون‌رسانی به بیضه‌ها گرفته شود. نتیجهٔ این حادثه، درد بسیار شدید است؛ بیضه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند، به لمس بسیار حساس و متورم می‌شوند. این وضعیت اورژانسی است و فقط در عرض ۶ ساعت بعد از روی دادن قابل‌درمان خواهد بود.
گاهی پزشک می‌تواند با رفع پیچ‌خوردگی، این عارضه را مداوا کند. گاهی نیاز به عمل جراحی وجود دارد. اگر اقدام درمانی مناسب و فوری انجام نشود، بیضه از دست می‌رود یا عملکرد خود را از دست خواهد داد.
پارگی بیضه چیست؟
پارگی به‌ندرت اتفاق می‌افتد و می‌تواند حاصل یک ضربهٔ محکم و مستقیم باشد. همچنین اگر بیضه‌ها به استخوان لگن فشرده شوند نیز ممکن است پارگی بیضه رخ دهد. پارگی بیضه با درد شدید و تورم همراه است و ضمناً منجر به تهوع و استفراغ هم می‌شود. پارگی باعث می‌شود خون به داخل کیسه بیضه نشت کند. این آسیب نیازمند عمل جراحی جهت ترمیم است.
چگونه می‌توان جلوی واردشدن آسیب به بیضه‌ها را گرفت؟
اول اینکه همیشه قبل از بازی‌های ورزشی که ریسک دارند، تجهیزات لازم را بپوشید. مثلاً کاپ بیضه می‌تواند در ورزش‌هایی مانند فوتبال و هاکی و کاراته وسیلهٔ مناسبی باشد. این کاپ‌ها از پلاستیک سخت ساخته شده‌اند و ناحیهٔ کشاله ران را می‌پوشانند تا از بیضه‌ها محافظت کنند.
ساپورت‌های ورزشی یا شورت‌های مخصوصی هستند که پارچه‌ای بوده و کیسه‌ای دارند که بیضه‌ها را حین فعالیت‌های سنگین مانند دوچرخه‌سواری یا وزنه‌برداری، چسبیده به بدن نگه می‌دارند.
همیشه به توصیه‌های مربی خود درباره استفاده از تجهیزات محافظتی که باید بپوشید گوش دهید و اگر سؤالی دارید از پرسیدن فرار نکنید.
همیشه از کاپ یا ساپورتی استفاده کنید که سایز مناسب خودتان باشد. کاپی که خیلی بزرگ یا خیلی کوچک باشد نمی‌تواند در برابر آسیب از بیضه‌ها محافظت کند.
منبع:تبیان
نظر شما